Pomoc społeczna

Pomoc społeczna

Pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

 

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 z póź. zm.) w szczególności z powodu:

• ubóstwa;
• sieroctwa;
• bezdomności;
• bezrobocia;
• niepełnosprawności;
• długotrwałej lub ciężkiej choroby;
• przemocy w rodzinie;
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczpospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• alkoholizmu lub narkomanii;
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701 zł
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528 zł,
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie

- przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych powyżej lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego, w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej i od każdej decyzji służy odwołanie.

Ważne!

"Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń."

 

Wykaz świadczeń z pomocy społecznej

 

Zasiłek stały

Jest to świadczenie obligatoryjne (obowiązkowe) przysługujące na podstawie art. 37 ustawy o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej (701 zł) a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie;

w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie (528 zł) a dochodem na osobę w rodzinie Kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

Od dnia 1 października 2018 r. maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 645 zł.

Świadczenie to jest zadaniem zleconym gminie, finansowanym z budżetu państwa.

 

Zasiłek okresowy

Świadczenie przysługuje na podstawie art. 38 ustawy o pomocy społecznej i adresowane jest do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium oraz zasobach pieniężnych nie wystarczających na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych, zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Zasiłek okresowy ustala się:

w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

Kwota tak ustalonego zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50 % różnicy między:

kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;

kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł. Okres, na jaki przyznane zostanie to świadczenie, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. Wypłata zasiłku jest zadaniem własnym gminy, dotowanym z budżetu państwa. Świadczenie to może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, ale pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku (art. 41 ustawy o pomocy społecznej).

 

Zasiłki celowe

Zasiłek celowy

Jest to świadczenie fakultatywne przyznawane na podstawie art. 39 ustawy o pomocy społecznej na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom nie posiadającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy może być przyznany również w formie biletu kredytowanego.

Zasiłek celowy może być przyznany w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego, może być on wypłacany niezależnie od dochodu przez okres do dwóch miesięcy od dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym w trakcie jego realizacji, stała się osobą zatrudnioną.

Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego

Jest to świadczenie przysługujące na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną

Jest to świadczenie przysługujące na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Specjalny zasiłek celowy

Jest świadczeniem przysługującym na podstawie art. 41 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe - w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi.

Zasiłek na zasadach zwrotu

Zasiłek okresowy, celowy lub pomoc rzeczowa może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, ale pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową (art. 41 ustawy o pomocy społecznej).

 

Świadczenia niepieniężne

Opłacenie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe

Za osobę która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem. Opłacana jest składka jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150% kwoty kryterium dochodowego.

Składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe nie przysługuje:

• osobie która w dniu złożenia wniosku ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia wynoszącego co najmniej 10 lat,
• posiada okres ubezpieczenia wynoszący 25 lat z zastrzeżeniem art. 87 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sprawienie pogrzebu

Pomoc społeczna obejmuje również obowiązek sprawienia pogrzebu w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. Sprawienie pogrzebu jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym.

Pomoc w postaci schronienia, posiłku, odzieży

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje poprzez opłacenie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przyznawana dzieciom i młodzieży w dniach nauki szkolnej.

Poradnictwo i pomoc instytucjonalna

Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego w szczególności prawnego, psychologicznego. Pracownicy socjalni udzielają również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania klienta, pracownicy socjalni czynią starania o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej tj. placówce pobytu stałego zapewniającej całodobową opiekę. Niezależnie od kryterium dochodowego osobom i rodzinom udzielana jest pomoc w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, w szczególności prawnego i psychologicznego. Są to świadczenia fakultatywne. Jeżeli wymaga tego indywidualna sytuacja, osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych (art. 50 ustawy o pomocy społecznej). W razie niemożności zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę osoba wymagająca opieki całodobowej może ubiegać się o skierowanie do domu pomocy społecznej (art. 54 ustawy o pomocy społecznej).

Składki na ubezpieczenia zdrowotne

Opłacane są za osoby pobierające zasiłek stały, jeżeli nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu ( np. jako członek rodziny osoby ubezpieczonej).

Po spełnieniu warunków określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych opłacane są składki na ubezpieczenia zdrowotne przez okres 90 dni.

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania

Pomoc w tej formie kierowana jest do osób starszych, samotnych, chorych pozbawionych opieki i pomocy ze strony rodziny. Pomoc ta polega głównie na zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, pielęgnacji oraz zapewnieniu kontaktu z otoczeniem. Odpłatność za usługi ustala rada gminy.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Usługi takie świadczone są osobom z zaburzeniami psychicznymi na podstawie zaświadczenia lekarza psychiatry. Zasady świadczenia tej pomocy reguluje rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych.

Pobyt w domu pomocy społecznej

W sytuacji, gdy osoba wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, która nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu , a której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych może zostać skierowana do domu pomocy społecznej.

Praca socjalna

Jest to działalność polegająca na przywracaniu lub wzmacnianiu zdolności osób i rodzin do funkcjonowania w społeczeństwie. Pracownicy socjalni działają na rzecz osób i rodzin, grup i środowisk umożliwiając im rozwijanie w nich zdolności do samodzielnego rozwiązywania problemów oraz zapobiegania procesom marginalizacji.

Praca socjalna realizowana jest poprzez:

• doradzanie, rozmowa
• pomoc w ustalaniu stopnia niepełnosprawności
• pomoc w ustalaniu uprawnień emerytalno- rentowych z ZUS, alimentów oraz innych świadczeń finansowych
• interwencje kryzysowe
• kontakty z instytucjami, załatwianie i pośredniczenie w załatwianiu spraw urzędowych,
• reprezentowanie interesów podopiecznego w innych instytucjach, w tym prawnych
• załatwianie spraw mieszkaniowych, lokatorskich
• pomoc w uzyskaniu pracy (zatrudnienia)
• współpraca z kuratorami sądowymi, policją
• współpraca z opiekunami prawnymi
• organizowanie półkolonii, zimowisk dla dzieci
• współpraca ze szkołami
• współpraca z lekarzami, pielęgniarkami środowiskowymi
• pośredniczenie w załatwianiu konsultacji specjalistycznych, medycznych, psychologicznych, pedagogicznych
• zbiórka i przekazywanie odzieży, sprzętu RTV, AGD, mebli.